Tohumun topraktan çıktığı ilk andan başlayan ve sofraya kadar uzanan serüveni, binlerce yıllık köklü bir geçmişe sahip. Neredeyse insanlığın var olduğu günden itibaren yaşamına dahil olan tahıllar ve bu tahıllardan el edilen un, yüksek besin değeri ile her daim besin piramidinin en önemli kaynakları arasında. Ancak ‘’Tahıldan elde edilen her un sağlıklı mıdır?’’ sorusu her geçen gün daha çok tartışılan konular arasında öne çıkıyor. Unun sağlıklı ya da sağlıksız olup olmayacağı ise daha çok üretim yöntemi ile belirlenebiliyor.
Unun Serüveni
Binlerce yıl öncesinde taş havanlarda ezilerek un haline getirilen tahıllar, zamanla el değirmeni, su değirmeni, taş değirmen ve modern değirmenlerde öğütülerek yolculuğuna devam etti. Sofraların vazgeçilmezi ekmek, pasta, börek ve kek gibi birçok lezzetin ortaya çıkmasını sağlayan un, endüstriyel yaşamın getirisi ile birlikte doğal yapısından uzaklaştırıldı ve raf ömrü uzatıldı. Son yıllarda sıklıkla gündeme gelen un kalitesi tartışmaları sayesinde, en iyi ve sağlıklı una ulaşma imkânı sunan taş değirmenlerin önemi daha iyi anlaşıldı.
Hangi Un Daha Sağlıklı?
Un yapımında kullanılan tahılların içerisinde endosperm, rüşeym ve kepek olarak üç farklı yapı bulunur. Günümüzde sanayi tipi modern değirmenlerde çok daha kısa sürede fazla üretim gerçekleştirmek için buğdaylar yüksek ısıya ve basınca maruz kalarak un haline getirilir. Bu işlem yapılırken tahılın raf ömrünün uzaması için içerisinde yer alan endosperm bölümü alınır, rüşeym ve kepek bölümleri ise ayrıştırılır. Öğütme işlemi sırasında yüksek ısıya maruz kaldığı için rengi sararan unlara, katkı maddesi eklenerek beyazlaşması sağlanır.
Unun raf ömrünün uzaması için yapılan bu işlemlerin hepsi, özünde tahılın doğal yapısının bozulmasına neden olur. Ancak taş değirmende yapılan işlemlerde tahıl ısıya maruz kalmadan ve glüten yapısı yakılmadan öğütülür. Kaliteli ve sağlıklı un için öğütülen tahılın endosperm, rüşeym ve kepek bölümlerinin de bir arada öğütülmesi gerekir. Yüksek oranda vitamin, protein, mineral ve lif içeren rüşeym ve kepek bölümleri ile öğütülen unlar, her zaman daha sağlıklıdır.
Bugünün Gözdesi Elektronik Taş Değirmenler
Sanayi toplumu ile birlikte hızlı üretim ve tüketimin ortaya çıkması sonucu un yapımı için endüstriyel değirmenlere başvuruldu. Ancak günümüzde ilerleyen teknoloji ile birlikte eskiden el gücü ile çalıştırılan taş değirmenler artık elektrikli bir şekilde temel prensibini kaybetmeden üretilebiliyor. Sanayi tipinin yanı sıra ev tipi olarak da üretilen elektronik taş değirmenler ile tahılların özünü ve doğal yapısını koruyarak un haline getirmek mümkün. Üstelik ev tipi taş değirmen ile tahılın yanı sıra nohut, mısır ve mercimek gibi bakliyatlarla da kişisel un karışımları elde etmek mümkün.
Taş Değirmenin Avantajları
- Sağlıklı bir un için gerekli olan rüşeym ve kepek bölümlerini ayırmadan un elde edilebilir.
- Ayrıştırılmadan ve yüksek ısıya maruz kalmadan öğütülen tahılın hücre yenilenmesinde rol oynayan sağlıklı vitamin ve mineralleri kaybolmaz.
- Yüksek ısı uygulanmadığı için unda sararma olmaz. Bu sebeple diğer işlemlerdeki gibi una beyazlatıcı katkı maddesi eklenmez.
- Taş değirmende yapılan unun tahılı ayrıştırılmadığı için doğal ekşi maya elde edilebilir.
- Ayrıştırılmadan elde edilen unun raf ömrü kısa olduğu için gerektiği kadar üretim ve tüketim yapılır. Bu sayede her daim taze ve sağlıklı un tüketilir.
Sağlıklı beslenmenize yardımcı olacak ürünlerimizi yakından tanımak için Defya Ailesi Sağlıklı Yaşam Ürünlerini inceleyin.
Sağlıklı tarifler için tarif sayfamızı inceleyin.
Evde Sağlıklı Meyve ve Sebze Suları Yapmak Mümkün Mü? adlı yazımızı görmek için buraya tıklayarak ulaşabiirsiniz.
Defya Ailesi Youtube kanalını takip ederek sağlıklı yaşam ürünlerimizi ve reçete videolarımızı izleyebilirsiniz.