Eski tıptan günümüze dek beslenmenin insan sağlığı için önemli olduğu konusunda tüm uzmanlar hemfikir. Geleneksel tıbbi çalışmalarda ise İbn-i Sina’nın yazılı kaynakları dönemin bilgisine ışık tutuyor. Karşımıza çıkan en detaylı bilgiler, mizaca göre beslenme ile ilgili. Eski tıbba göre beslenmeyi kısaca anlatacağımız yazımızda şu noktalara değineceğiz:
- Öncelikle sizi mizacınıza uygun beslenirken destek alabileceğiniz Defya ürünleri ile tanıştıracağız.
- Ardından mizaç nedir açıklayacak,
- Mizaçlara göre beslenme tavsiyelerine paragraf açacağız.
- Mizaç tespitinin önemi ve mizaca göre beslenmenin inceliklerine değineceğiz.
- Sağlıklı bir yaşam için kısa bir hatırlatma ile yazımıza son vereceğiz.
Defya Ürünleri ile Mizacınıza Uygun Beslenme
Mizaca göre beslenme önerileri sunan İbn-i Sina, o dönemde dahi Akdeniz diyeti olarak özetleyebileceğimiz öneriler sunuyor. Birçoğu günümüzdeki bilgi ile doğrulanan bu öneriler arasında az yemek, sebze meyve tüketmek tavsiyeler arasında. Ayrıca İbn-i Sina’nın kaynaklarında sık sık şerbet ve meyve-sebze suları yer alıyor.
İyi yaşam için beslenmeyi kolaylaştıran ürünler sunan Defya’nın mizaca göre beslenmede kullanılabilecek ürünlerinin başında taş değirmen modelleri geliyor. Tüm tahıl ve bakliyatlardan (yağlı tahıllar hariç) evde un yapmaya yardımcı olan değirmenler, eski zamanlardaki gibi katkısız, koruyucusuz ve kepeğini koruyan hamur işleri, ekmekler hazırlamanın sırrını veriyor. Çekim boyutu ayarlanabilen ve un kalınlığı kontrol edilebilen ürünler ile siz de evinizde mizacınıza uygun öğünler hazırlayabilirsiniz.
Mizaç Beslenmesinde Defya Ürünlerinin Rolü
Mizaca göre beslenmede öne çıkan şerbet tariflerini günümüzde hayata geçirmek oldukça zor. Hem belirtilen ürünlere ulaşmak hem de geçerliliğinden ve güvenilirliğinden emin olmak neredeyse imkansız. Modern tıpta sıvı alımını artıran ve bitkilerin besleyiciliğini bedenimize taşıyan içecekler yerini sebze ve meyve suları ile değiştiriyor. Defya koleksiyonunda yer alan juicer çeşitleri evinizde çam iğnesini dahi sıkmanızı sağlıyor. İşte Defya’nın yetkili ve tek Türkiye distribütörü olduğu sevilen ürünü Greenstar:
Tribest Greenstar Elite Soğuk Sıkım Meyve Ve Sebze Sıkacağı çift dişli öğütme mekanizmasına sahip. İnsan dişlerini taklit eden çiğneme metodu, çok daha besleyici ve yüksek miktarda sebze-meyve suyu çıkarmayı sağlıyor. Deve dikeninden buğday çimine kadar birçok bitkinin dahi suyunu çıkarabilen cihaz, özellikle kat meyveler ve lifli sebzeler sıkmakta uzman. Sıkıştırma, karıştırma ve ezme fonksiyonlarını bir arada sunan dişliler, biyoseramik ve manyetik teknolojinin ürünü. Meyve sebzelerin besin değerini çok daha uzun süre koruyan ürün ile evde içecek hazırlamak şimdi çok daha “iyi”.
Meyve ve sebzelerin liflerinden de yararlanmak isteyenlerin tercihi ise blender modelleri oluyor. Dünyaca ünlü Blendtec blenderların Türkiye distribütörü olan Defya’nın en sevilen cihazlarından birini sizlerle tanıştırmak istiyoruz.
Blendtec Classic 575 Blender 3 beygirlik 1560 W gücündeki motoru ile 2 programda hizmet veriyor. Hem smoothie hem de temizlik programı olan cihaz, süreli iki programıyla da karıştırma beklentilerini karşılıyor. 60 ve 90 saniyelik programları darbe modu eklentisi ile pürüzsüz kıvamı garanti ediyor. 5 aşamalı hız ayarı bulacağınız blenderda smoothie, sos, sıcak çorba yapabilirsiniz. Üstelik temizlik programı sayesinde cihazı temizlemek de zahmet olmaktan çıkıyor. Defya.com.tr üzerinden inceleyebilir, mizaca göre beslenme uygulamalarınızda daha çok sebze ve meyve tüketmek için tercih edebilirsiniz.
Mizaç Nedir?
Eski tıbba göre mizaç insan bedeninde bulunan dört sıvıdan (kan, kara safra, sarı safra ve balgam) birinin diğerlerine biraz daha baskın gelmesi haline deniyor. Kişiye fizyolojik ve psikolojik özelliklerini kazandırdığına inanılan mizaç, kişinin doğasını tanımlıyor. Bu bağlamda öne çıkan 4 mizaç özellikleri ise şöyle:
- Sevdavi olarak belirtilen kara safra baskınlığı, kuru ve soğuk mizacı ifade ediyor. Elementi toprak olan bu mizaç türünde, içe kapanıklık belirteçlerden biri. Bu kişilerin ten renginin koyu ve donuk olması, zayıf ve ince beden yapısı dikkat çekiyor. Vücutta kılın az olduğu sevdavi mizaç türünde, damarlar yavaş ve geç atıyor. Kişilerin depresif ruh hali içinde olabileceği belirtiliyor. Özellikle yaşlılıkta artan baskınlığın sonbahar mevsimlerinde yükselişe geçebildiği notlarda yer alıyor.
- Safraviler, kuru ve sıcak tabiata sahip. Sarı safranın baskın olduğu bu insanlarda öfkeli mizaç ve ateş elementi yoğunluğu dikkat çekiyor. Belirtileri ise vücut ısısı yüksekliği ve ten renginin buğday tonlarında bulunması. Damarlar hızlı atarken, idrar rengi sarı ve turuncuya dönük oluyor. Sık su içen bu kişilerin ağızlarında devamlı acı tat olduğu not ediliyor.
- Balgamiler nemli ve soğuk, ve vücutta balgam baskın oluyor. Soğuk kanlı olan balgamilerin elementleri suyu, mevsimleri ise kışı gösteriyor. Cildi beyaz renkte olan kişilerin beden ısısı da düşük. İdrarları beyaz renklerde akan kişilerin, ağır hareketli ve uykuya meyilli olmaları dikkat çekiyor.
- Demevilerde ise kan sıvısı daha baskın olarak not ediliyor. Nemli ve sıcak kabul edilen bu kişilerin, elementleri hava, mizaçları ise sıcak kanlı oluyor. Yüzün kızarık olduğu demevi mizaçlı kişilerde, beden sıcak oluyor. Boyun damarları belirgin olan bu kişilerde idrar rengi kızılımsı görülüyor. Ağızlarında genelde tatlı bir tat olan bu kişilerin vücutları sıcak olurken soğuk havadan hoşlanıyorlar.
Mizaçlara Göre Beslenme Tavsiyeleri
İbn-i Sina mizaca göre beslenme önerilerinin yanı sıra her sabah mide ne durumda bakarak yemek yenmesi gerektiğini belirtiyor. Ağız sağlığına dikkat edilmesini gerektiğini ifade eden ünlü hekimin mizaca göre beslenme önerileri ise şöyle: (Kaynak)
1. Safravi mizaca göre beslenme (Kuru-Sıcak): Denge için serin ve nemli ortamlarda bulunmak önem taşıyor. Soğuk ve nemli gıda tüketimini öneren İbn-i Sina, sebze ve meyve tüketiminin önemini vurguluyor. Bu mizaçta şekerden kaçınmak gerekiyor.
2. Demevi mizaca göre beslenme (Nemli-Sıcak): Dengeli beslenme bu mizaçta ekstra önem taşıyor. Sindirimi kolay ve hafif beslenmenin önerildiği demevi mizaçta yine sebze ve meyve tüketimi öne çıkıyor. Bu mizaçta tuzlu yemeklerden kaçınmak gerekiyor.
3. Sevdavi mizaca göre beslenme (Kuru-Soğuk): Mizaca göre beslenme önerileri arasında nemli gıdaların, yağlı ve sulu yiyeceklerin alımı tavsiye ediliyor. Ayrıca ısıtma etkisi olan baharatların ve sıcak yemeklerin sofrada bulunması öneriliyor.
4. Balgami mizaca göre beslenme (Nemli-Soğuk): Sindirimi kolay ve hafif yiyecekler balgami mizaca göre beslenme önerilerinin ana başlığı oluyor. Ayrıca baharatlar ve sıcak yemekler de sofrada kendine yer buluyor. Sıcak ve baharatlı yiyecek vurgusu ikisi de soğuk olarak kategorize edilen sevdavi ve balgami mizaçlarına göre beslenme önerileri içinde benzeşiyor.
Mizaç Tespitinin Önemi
Beslenme ve mide sağlığı eski tıpta oldukça önemli bir konu. Mizaca göre beslenme ise bu konunun ana başlığı. Dönemin uzmanları mizaçlara göre beslenmenin kişilerin sağlığına fayda sağlayacağı ve denge sunacağına inanıyor. Bu denge sayesinde birçok sağlık sorununun önüne geçilebileceği varsayılıyor. Dönemin önde gelen isimlerinin genel beslenme tavsiyeleri şöyle sıralanıyor:
- Mizaca göre beslenmelisiniz. Bedeninizin ihtiyaçlarını tanımalı ve ona göre beslenme planlarına uymalısınız.
- Sadece acıktığınızda yemelisiniz.
- Hızlı sindirilen yiyecekleri önce tüketmelisiniz. Ağır yemekleri daha sonra yemelisiniz.
- Kesinlikle tıka basa doymamalısınız.
- İçkiyi içecekseniz dahi ölçülü olmalısınız. İçki düşkünlüğünden uzak durmalısınız. Hatta dönemin önde gelen isimlerinden İbn-i Sina, içkinin yanında tuzlu badem yenmesini tavsiye ediyor.
- Dönemin bir diğer uzmanı Hipokrat ise mevsimlere göre beslenme ile mizaca göre beslenme önerilerini bir arada derliyor. Hipokrat’a göre, insanlar olabildiğince az yemeli ve az içmeli. Kışın olabildiğince az sebze yenmesini öneren eski tıp insanı, bedeni sıcak ve kuru tutmak için bu diyetin uygulanabileceğini belirtiyor. İlkbaharda daha çok sıvı tüketmeyi ve sebze yemeyi öneren Hipokrat, bu mevsimde daha az ve yumuşak tahıl yemeyi öneriyor. Et kızartmanın yerini haşlamanın alması gerektiğini belirtiyor. Yaza doğru tamamen yumuşak tahıl ve çiğ/haşlanmış sebzelere yönelmek gerektiğini not düşüyor.
- Eskiden insanların öğlen ve akşam şeklinde iki öğün tüketiyordu. Kahvaltı ise nadiren bir rutin olarak hayatta yer alıyordu. Bu bağlamda kişiye özel istisnalar olabileceği belirtilirken 2 öğün beslenmenin tavsiye edildiğini söyleyebiliriz.
Kendi Mizaç Tipinizi Belirleme: Kişinin Mizacını Bilmesinin Faydaları
Eski tıp bilgilerine göre mizacı bilen kişiler, bedeninde denge kurabiliyordu. Mizaç bilgilerini adeta bir yol haritası gibi kullanabilirdiniz. Kendi mizaç tipini bilen kişiler, öfke, buhran gibi psikolojik sorunların yanı sıra, olası fiziksel rahatsızlıklara karşı da beslenme ve egzersiz önerilerini değerlendirerek denge kurabiliyordu. Bedenindeki semptomları, ağız tadı, mide sorunu, kişilik özelliklerini takip ederek kişi mizaç tipini tahmin edebiliyordu. Buna uygun öneriler ile dönemin insanları yaşamlarını yönlendiriyordu.
Mizaca Uygun Beslenme Tavsiyeleri ile Sağlığınızı Güçlendirin
Günümüzde modern tıbbın gelişmesi ile beraber eski tıpta bulunan bilgilerin bir kısmının yeterince kanıta dayalı olmadığı tartışılıyor. Bu nedenle herhangi bir sağlık sorununda, binlerce yıl öncesine dayanan çözüm önerileri yerine, birikimli olarak günümüze gelmiş modern tıbbın çözümlerine başvurmalısınız. Elbette eski uzmanların neler söylediğini bilerek, modern tıbbın da onayladığı önerileri yerine getirebilirsiniz.
Eski çağlardan bu yana gelen ve modern tıp ile onaylanan bilgiler ışığında sağlığınızı güçlendirebilirsiniz. Örneğin çok yemenin bugün de iyi bir beslenme şekli olmadığında doktorlar hemfikir. Benzer şekilde yeterli sıvı alımının, sebze meyve tüketiminin önemi bugünün bilgisiyle de doğrulandı. Bu bağlamda modern tıp doktorlarının da deneyimi ile onaylanan eski tıp önerilerini değerlendirebilirsiniz.
Herhangi bir sağlık sorununda önce modern tıp hekiminizden onay almayı kesinlikle ihmal etmemelisiniz. Yazımızda verdiğimiz bilgiler kesinlikle tedaviyi amaçlamaz. Sadece bilgilendirme hedefi ile yazılmıştır.